O Ferdinand von Schirach είναι κατά τη γνώμη μου και κατά την επιστημονική μου εμπειρία ένας θεραπευμένος καταθλιπτικός με στοιχεία αυτισμού, σοσιοφοβιας και ίσως μιας ομοφυλοφιλίας,χωρίς το αναμενόμενο Outing. Φυσικά όλα αυτά είναι βλακείες,δεν έχω ιδέα τι είναι ο άνθρωπος, τι έχει περάσει και που έχει φτάσει. Έχω διαβάσει, έχω δει πολλές συνεντεύξεις του, πολλά ντοκιμαντέρ με αφορμή τα έργα του, έχω ακούσει πολλούς, κριτικούς και μη, να μιλάνε για αυτόν. Γενικά έχει ένα σημαντικό παρελθόν, που τον έχει διαμορφώσει καταλλήλως. Πλούσια οικογένεια, υψηλό πολιτισμικό περιβάλλον, ερεθίσματα κάθε λογής, ακριβά σχολεία, σημαντικές σπουδές. Δικηγόρος στον ποινικό κώδικα, πάντα στην υπεράσπιση. 20 χρόνια, είδε πολλά, έζησε πολλά, υπερασπίστηκε αθώους κι ενόχους. Πολλές από τις δίκες που συμμετείχε πήραν μεγάλη δημοσιότητα, είτε αρνητική είτε θετική. Κυρίως, αυτό που λέει και ο ίδιος, έζησε τη Δικαιοσύνη από ένα συγκεκριμένο πρίσμα, συχνά εκ διαμέτρου αντίθετο από την κοινή Λογική και γνώμη. Αυτό πηγάζει από τη χαώδη πολλές φορές διαφορά μεταξύ Αλήθειας και Πραγματικότητας.
Τα γεγονότα και η ερμηνεία τους, στα μάτια ενός δικαστή, αποχρωματίζονται, μένουν στεγνά αισθημάτων ή κοινωνικών προεκτάσεων και προβολών. Είναι ο Χ και ο Υ, απλά μαθηματικά, μια εξίσωση, ένα ολοκλήρωμα, που δεν μπορεί, θα πρέπει να βρει μια λύση. Ίσως αργήσει να έρθει, ίσως να μην αρέσει σε όλους ή ακόμα να μην αρέσει σε κανέναν. Θα είναι πάντως μια λύση. Μια απόφαση και μια εφαρμογές αυτής της απόφασης, με ορίζοντα τη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής.
Δε θέλω να καθήσω να παραβαλλω όλα τα έργα του που έχω διαβάσει, αλλά έχω να πω, τα συνιστώ ανεπιφύλακτα σε όσους αγαπούν δοκίμια, μοντέρνες συζητήσεις επηρεασμένες από διαλόγους του Πλάτωνα ή τη Μαιευτική του Σωκράτη. Το συνιστώ σε όλους όσους γουστάρουν hard core διηγήματα, κοφτές αφηγήσεις, χωρίς σάλτσες, σκληρές ιστορίες από τη ζωή, που αφορούν εσένα κι εμένα, τον κάθε εν δυνάμει και πιθανό δολοφόνο, θύμα, αυτόπτη μάρτυρα. Ειδικά για την τριλογία του Verbrechen-Schuld-Strafe, πρέπει να έχεις γερά συκώτι και στομάχια κι άντερα για να το διαβάσεις και να το χωνέψεις. Σκληρό πράμα η ζωή και τα επίπεδα κάτω από αυτήν, την επιφανειακή φόρμα που ζούμε και ονομάζουμε Βίο.
Είναι αυτή η βιωματική εμπειρία κι επαφή του von Schirach με τους ανθρώπους στις δικαστικές αίθουσες που κάνουν τα αναγνώσματα μια ιδιαίτερη κατάσταση, αρκετά διαφορετική από τα θρίλερ, τα αστυνομικά μυθιστορήματα, τις ιστορίες τρόμου και σπλατερ.
Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω την παραμικρή ιδέα αν έχουν καν μεταφραστεί στα ελληνικά, εδώ πάντως ειναι best-seller Autor, το λάτρεψαν, είναι ήδη μια τηλεοπτική περσόνα με κάπως παραπάνω χρόνο από τα 15' της δημοσιότητας.
Έχουν γυριστεί και πολλές τηλεοπτικές σειρές, ταινίες, βασισμένες στα βιβλία και σενάρια του. Παίχτηκαν στην τηλεόραση, σε μεγάλης εμβέλειας κανάλια, παίχτηκαν στον κινηματογράφο, δύο εξ'οσων γνωρίζω είναι από τα πιο πολυπαιγμένα θεατρικά έργα στη Γερμανία, αλλά και σε ευρωπαϊκή κλίμακα.
Αλλά η ανάγνωση ή και η ακρόαση των έργων του δε συγκρίνεται με τίποτα. Είναι από τις φορές που η εικόνα δεν μπορεί να καθρεφτίζει αυτό που η φαντασία φέρνει στο μυαλό, ούτε να δώσει την έκταση και την ένταση μιας σκέψης, για κάτι που είναι κομμάτι της καθημερινότητας μας, για κάτι που το ζούμε αλλά δεν το λαμβάνουμε με όλες μας τις αισθήσεις ως υπαρκτό συμβάν.
Ελπίζω να γράψει κι άλλα ακόμα, αν και φοβάμαι ότι έφτασε σε ένα όριο, σε μια φάση "στα είπα όλα, φίλα με τώρα"!!!!
Και περνάω στον άλλο "μυστήριο", το Νορβηγό Jo Nesbø, πασίγνωστο από τη σειρά των αστυνομικών του μυθιστορημάτων, με τον Επιθεωρητή Harry Hole. Ομολογώ είχα ακούσει λίγα για τον τύπο αυτό στην Ελλάδα από bookcrossers, αλλά δεν ήμουν (τότε) φίλος αυτού του είδους. Όταν αγόρασα το πρώτο μου E-Reader της Sony, είχε μέσα δώρο τον Κοκκινολαίμη, ιστορία σε δύο επίπεδα, μια με το σκηνικό στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, μεταξύ Φινλανδών, Ρώσων και Νορβηγών, σε απέραντο άσπρο, και ένα άλλο στο σήμερα, λίγο πριν μια ιστορική συνάντηση προέδρων Κρατών. Ντρέπομαι να πω,ακόμα δεν το έχω διαβάσει, πάντα το φτάνω στα μισά, το παρατάω για καιρό,το ξεχνάω, το ξαναξεκινω από την αρχή, το ξαναβαριεμαι και το παρατάω πάλι. Έτσι πάει εδώ και 7 χρόνια.
Μέχρι που αγόρασα το der Sohn το 2015. Δεν είχε να κάνει με τον Hole, ήταν σαν ένα διάλειμμα. Το διάβασα πολύ γρήγορα, χωρίς να καταλάβω ακριβώς τι λέει, το "ξεπεταξα", με ο,τι σημαίνει αυτό. Γράφτηκα και στο audible, Χριστό δεν καταλάβαινα. Το άκουγα βέβαια και βράδυ, κουρασμένος. Πάντα αποκοιμιόμουν στο κεφάλαιο 2. Την άλλη μέρα ξεχνούσα τι έλεγε, άντε πάλι από την αρχή, ξανά μανα. Ύπνος. Πάλι, κεφάλαιο 1. Ώσπου το παράτησα. Ούτε που μου είχε αρέσει.
Μέχρι το 2019. Εκεί έκανα το κλικ. Είχα τελειώσει με το Φερδινάνδο, και λέω "δεν του δίνω μια ακόμη ευκαιρία;". Το διάβασα τόσο εμπεριστατωμένα, το ρουφηξα, κάθε κεφάλαιο, κάθε πρόταση και κάθε λέξη. Και για να επιβεβαιωθω, το ξαναεβαλα να το ακούω ξανά στο audible, που το είχα αποθηκεύσει. Η γλώσσα έρεε, σα νεράκι κι εγώ κρεμιομουν από τα χείλια του Σάσα Ροτερμουντ. Καταπληκτικό! Σκέτη γκαβλα! Απίθανη πλοκή, η τρίχα κάγκελο, ούτε σε ταινία στον κινηματογράφο τετοια αγωνία.
Έπαθα, που λένε! Και κόλλησα. Μετά άρχισε ο κατήφορος..... Πρώτα, der Auftrag, από τον ίδιο αφηγητή, θέλω δύο ώρες για να το περιγράψω. Μετά das Versteck,ακόμα πιο κρύο, αυτό διαδραματίζεται στη Λαπωνία, το άκουγα κι έβαζα πιο δυνατά το καλοριφέρ στο αμάξι. Ένταση, φωνές στο μυαλό, εικόνες κάτω από το δέρμα. Έκσταση! Μετά "άκουσα" τον Headhunter, γκρίζο, μάλλον άχρωμο, σκληρό, μόνο για άντρες, που λένε.
Τώρα ολοκληρώνω το Makbeth. Ύμνος στη διαφθορά. Οι αλληλοσκοτωμοι είναι η ραχοκοκαλιά της διαδοχής της εξουσίας, όχι στη νόμιμη της εκδοχή. Σαιξπηρικό, δεν το συζητώ. Εδώ αφηγείται ο Wolfram Koch, γνωστός Κομισάριος στο Tatort Frankfurt.
Τα τελευταία του είναι με τον Hole πάλι. Messer και Durst. Δεν ξέρω αν θα τα διαβάσω.
Η ψυχή είναι άβυσσος, χιλιοειπωμενο. Ο Νεσμπο κάνει κάτι πιο ακραίο. Δείχνει ότι αυτό δεν ισχύει. Υπάρχει πάτος, το "δεν πάει παρακάτω". Το σημείο χωρίς επιστροφή, εκεί που πλέον περνάς σε άλλο ψυχικό γαλαξία. Αλλά είναι μετρήσιμο, ορατό και απτό. Αυτός ο πάτος, είναι πολύ πιο κοντά απ'οτι φανταζόμαστε, ακριβώς ένα χιλιοστό από την καλή μας πράξη, από την καλή μας σκέψη. Εκεί δίπλα, βρίσκεται το σημείο βρασμού κι εξάχνωσης, εκεί χάνεται κάθε προηγούμενο ανθρώπινο χαρακτηριστικό και ξεκινάει η αλλαγή. Η διαδικασία του καταρρέοντος αγγέλου, του αναδυόμενου σατανά, του διχασμενου, του σχιζοφρενή, του Άγγελου εκδικητή, του δαιμονισμένου αγγέλου, του ενόχους θύματος και του αθώου θύτη.
Οι κώδικες τιμής υπήρχαν για να καταπατούνται. Ο προστάτης των αδύναμων συχνά τους οικτίρει και τους περιφρονεί. Η αχόρταγη δίψα για δύναμη και ανεξέλεγκτη εξουσία μας φέρνει περισσότερο κοντά στο βασίλειο των ζώων. Η βία δε χρειάζεται να δικαιολογηθεί, εξυπακούεται, είναι η φυσιολογική λειτουργία κι αντίδραση. Όλα είναι αφημένα στη συγκυρία και στις διαθέσεις των τρίτων. Και στη στιγμή. Αυτή η απρόβλεπτη στιγμή, η μη υπολογίσιμη και προβλέψιμη, αυτό που δε χωράει σε καμια θεωρία παιγνίων. Το Random acces memory, ο ημιαγωγός της μικρής εκείνης έκλαμψης που σε μετατρέπει από φιλήσυχο, καλοβολο υπάλληλο στον Κάιζερ Σοζε των ονείρων σου, μέσα σε απειροελάχιστο διάστημα. Αυτά μου λέει ο Τζο ή Γιό.
Κι ο Φερδινάνδος.
Κι αυτά σας λέω κι εγώ. Τίποτα παραπάνω.
Τα γεγονότα και η ερμηνεία τους, στα μάτια ενός δικαστή, αποχρωματίζονται, μένουν στεγνά αισθημάτων ή κοινωνικών προεκτάσεων και προβολών. Είναι ο Χ και ο Υ, απλά μαθηματικά, μια εξίσωση, ένα ολοκλήρωμα, που δεν μπορεί, θα πρέπει να βρει μια λύση. Ίσως αργήσει να έρθει, ίσως να μην αρέσει σε όλους ή ακόμα να μην αρέσει σε κανέναν. Θα είναι πάντως μια λύση. Μια απόφαση και μια εφαρμογές αυτής της απόφασης, με ορίζοντα τη διάρκεια της ανθρώπινης ζωής.
Δε θέλω να καθήσω να παραβαλλω όλα τα έργα του που έχω διαβάσει, αλλά έχω να πω, τα συνιστώ ανεπιφύλακτα σε όσους αγαπούν δοκίμια, μοντέρνες συζητήσεις επηρεασμένες από διαλόγους του Πλάτωνα ή τη Μαιευτική του Σωκράτη. Το συνιστώ σε όλους όσους γουστάρουν hard core διηγήματα, κοφτές αφηγήσεις, χωρίς σάλτσες, σκληρές ιστορίες από τη ζωή, που αφορούν εσένα κι εμένα, τον κάθε εν δυνάμει και πιθανό δολοφόνο, θύμα, αυτόπτη μάρτυρα. Ειδικά για την τριλογία του Verbrechen-Schuld-Strafe, πρέπει να έχεις γερά συκώτι και στομάχια κι άντερα για να το διαβάσεις και να το χωνέψεις. Σκληρό πράμα η ζωή και τα επίπεδα κάτω από αυτήν, την επιφανειακή φόρμα που ζούμε και ονομάζουμε Βίο.
Είναι αυτή η βιωματική εμπειρία κι επαφή του von Schirach με τους ανθρώπους στις δικαστικές αίθουσες που κάνουν τα αναγνώσματα μια ιδιαίτερη κατάσταση, αρκετά διαφορετική από τα θρίλερ, τα αστυνομικά μυθιστορήματα, τις ιστορίες τρόμου και σπλατερ.
Η αλήθεια είναι ότι δεν έχω την παραμικρή ιδέα αν έχουν καν μεταφραστεί στα ελληνικά, εδώ πάντως ειναι best-seller Autor, το λάτρεψαν, είναι ήδη μια τηλεοπτική περσόνα με κάπως παραπάνω χρόνο από τα 15' της δημοσιότητας.
Έχουν γυριστεί και πολλές τηλεοπτικές σειρές, ταινίες, βασισμένες στα βιβλία και σενάρια του. Παίχτηκαν στην τηλεόραση, σε μεγάλης εμβέλειας κανάλια, παίχτηκαν στον κινηματογράφο, δύο εξ'οσων γνωρίζω είναι από τα πιο πολυπαιγμένα θεατρικά έργα στη Γερμανία, αλλά και σε ευρωπαϊκή κλίμακα.
Αλλά η ανάγνωση ή και η ακρόαση των έργων του δε συγκρίνεται με τίποτα. Είναι από τις φορές που η εικόνα δεν μπορεί να καθρεφτίζει αυτό που η φαντασία φέρνει στο μυαλό, ούτε να δώσει την έκταση και την ένταση μιας σκέψης, για κάτι που είναι κομμάτι της καθημερινότητας μας, για κάτι που το ζούμε αλλά δεν το λαμβάνουμε με όλες μας τις αισθήσεις ως υπαρκτό συμβάν.
Ελπίζω να γράψει κι άλλα ακόμα, αν και φοβάμαι ότι έφτασε σε ένα όριο, σε μια φάση "στα είπα όλα, φίλα με τώρα"!!!!
Και περνάω στον άλλο "μυστήριο", το Νορβηγό Jo Nesbø, πασίγνωστο από τη σειρά των αστυνομικών του μυθιστορημάτων, με τον Επιθεωρητή Harry Hole. Ομολογώ είχα ακούσει λίγα για τον τύπο αυτό στην Ελλάδα από bookcrossers, αλλά δεν ήμουν (τότε) φίλος αυτού του είδους. Όταν αγόρασα το πρώτο μου E-Reader της Sony, είχε μέσα δώρο τον Κοκκινολαίμη, ιστορία σε δύο επίπεδα, μια με το σκηνικό στο δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο, μεταξύ Φινλανδών, Ρώσων και Νορβηγών, σε απέραντο άσπρο, και ένα άλλο στο σήμερα, λίγο πριν μια ιστορική συνάντηση προέδρων Κρατών. Ντρέπομαι να πω,ακόμα δεν το έχω διαβάσει, πάντα το φτάνω στα μισά, το παρατάω για καιρό,το ξεχνάω, το ξαναξεκινω από την αρχή, το ξαναβαριεμαι και το παρατάω πάλι. Έτσι πάει εδώ και 7 χρόνια.
Μέχρι που αγόρασα το der Sohn το 2015. Δεν είχε να κάνει με τον Hole, ήταν σαν ένα διάλειμμα. Το διάβασα πολύ γρήγορα, χωρίς να καταλάβω ακριβώς τι λέει, το "ξεπεταξα", με ο,τι σημαίνει αυτό. Γράφτηκα και στο audible, Χριστό δεν καταλάβαινα. Το άκουγα βέβαια και βράδυ, κουρασμένος. Πάντα αποκοιμιόμουν στο κεφάλαιο 2. Την άλλη μέρα ξεχνούσα τι έλεγε, άντε πάλι από την αρχή, ξανά μανα. Ύπνος. Πάλι, κεφάλαιο 1. Ώσπου το παράτησα. Ούτε που μου είχε αρέσει.
Μέχρι το 2019. Εκεί έκανα το κλικ. Είχα τελειώσει με το Φερδινάνδο, και λέω "δεν του δίνω μια ακόμη ευκαιρία;". Το διάβασα τόσο εμπεριστατωμένα, το ρουφηξα, κάθε κεφάλαιο, κάθε πρόταση και κάθε λέξη. Και για να επιβεβαιωθω, το ξαναεβαλα να το ακούω ξανά στο audible, που το είχα αποθηκεύσει. Η γλώσσα έρεε, σα νεράκι κι εγώ κρεμιομουν από τα χείλια του Σάσα Ροτερμουντ. Καταπληκτικό! Σκέτη γκαβλα! Απίθανη πλοκή, η τρίχα κάγκελο, ούτε σε ταινία στον κινηματογράφο τετοια αγωνία.
Έπαθα, που λένε! Και κόλλησα. Μετά άρχισε ο κατήφορος..... Πρώτα, der Auftrag, από τον ίδιο αφηγητή, θέλω δύο ώρες για να το περιγράψω. Μετά das Versteck,ακόμα πιο κρύο, αυτό διαδραματίζεται στη Λαπωνία, το άκουγα κι έβαζα πιο δυνατά το καλοριφέρ στο αμάξι. Ένταση, φωνές στο μυαλό, εικόνες κάτω από το δέρμα. Έκσταση! Μετά "άκουσα" τον Headhunter, γκρίζο, μάλλον άχρωμο, σκληρό, μόνο για άντρες, που λένε.
Τώρα ολοκληρώνω το Makbeth. Ύμνος στη διαφθορά. Οι αλληλοσκοτωμοι είναι η ραχοκοκαλιά της διαδοχής της εξουσίας, όχι στη νόμιμη της εκδοχή. Σαιξπηρικό, δεν το συζητώ. Εδώ αφηγείται ο Wolfram Koch, γνωστός Κομισάριος στο Tatort Frankfurt.
Τα τελευταία του είναι με τον Hole πάλι. Messer και Durst. Δεν ξέρω αν θα τα διαβάσω.
Η ψυχή είναι άβυσσος, χιλιοειπωμενο. Ο Νεσμπο κάνει κάτι πιο ακραίο. Δείχνει ότι αυτό δεν ισχύει. Υπάρχει πάτος, το "δεν πάει παρακάτω". Το σημείο χωρίς επιστροφή, εκεί που πλέον περνάς σε άλλο ψυχικό γαλαξία. Αλλά είναι μετρήσιμο, ορατό και απτό. Αυτός ο πάτος, είναι πολύ πιο κοντά απ'οτι φανταζόμαστε, ακριβώς ένα χιλιοστό από την καλή μας πράξη, από την καλή μας σκέψη. Εκεί δίπλα, βρίσκεται το σημείο βρασμού κι εξάχνωσης, εκεί χάνεται κάθε προηγούμενο ανθρώπινο χαρακτηριστικό και ξεκινάει η αλλαγή. Η διαδικασία του καταρρέοντος αγγέλου, του αναδυόμενου σατανά, του διχασμενου, του σχιζοφρενή, του Άγγελου εκδικητή, του δαιμονισμένου αγγέλου, του ενόχους θύματος και του αθώου θύτη.
Οι κώδικες τιμής υπήρχαν για να καταπατούνται. Ο προστάτης των αδύναμων συχνά τους οικτίρει και τους περιφρονεί. Η αχόρταγη δίψα για δύναμη και ανεξέλεγκτη εξουσία μας φέρνει περισσότερο κοντά στο βασίλειο των ζώων. Η βία δε χρειάζεται να δικαιολογηθεί, εξυπακούεται, είναι η φυσιολογική λειτουργία κι αντίδραση. Όλα είναι αφημένα στη συγκυρία και στις διαθέσεις των τρίτων. Και στη στιγμή. Αυτή η απρόβλεπτη στιγμή, η μη υπολογίσιμη και προβλέψιμη, αυτό που δε χωράει σε καμια θεωρία παιγνίων. Το Random acces memory, ο ημιαγωγός της μικρής εκείνης έκλαμψης που σε μετατρέπει από φιλήσυχο, καλοβολο υπάλληλο στον Κάιζερ Σοζε των ονείρων σου, μέσα σε απειροελάχιστο διάστημα. Αυτά μου λέει ο Τζο ή Γιό.
Κι ο Φερδινάνδος.
Κι αυτά σας λέω κι εγώ. Τίποτα παραπάνω.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου