Απλά μαθήματα πολιτικής οικονομίας

Ένας φίλος αναρωτιέται τον Ιούνη. "Το 2000 1$=1.2€ και το 1 βαρέλι=60$. Άρα 1 βαρέλι αργού=72€. Τον Ιούνη του '08, 1$=0.62€ και το βαρέλι (τότε) = 115$. Άρα η τιμή του βαρελιού=71.3€." Άρα γιατί στην Ευρώπη ακριβαίνει το πετρέλαιο; Πως μπορεί να αυξάνει κάτι, ενώ η τιμή του παραμένει ίδια;

Αρχικώς εύλογη η απορία, αν και με μερικές τρέχουσες διαφορές. Για παράδειγμα, η σημερινή ισοτιμία 18/7/2008 είναι 1$=0.63 € και το βαρέλι έπεσε από 147 στα 134$. Δηλαδή το βαρέλι σήμερα πωλείται 84.5€. Αυτό δεν έχει μεγάλη σημασία. Ο χαρακτήρας της επισήμανσης είναι ο ίδιος. Όταν το δολάριο ήταν ακριβό ως προς το ευρώ, το πετρέλαιο ήταν σε μέτρια επίπεδα. Παρόλο που το δολάριο υποβαθμίστηκε έναντι του ευρώ, με το πετρέλαιο να αυξάνεται, θα περίμενε κανείς η τιμή του στην Ευρώπη να μην έχει τα σημερινά σκαμπανεβάσματα.

Με τον ίδιο απλοϊκό τρόπο σκεφτόμαστε όλοι. Ορίστε μια επίσης απλοϊκή απάντηση.
Είχα 5€, αγόραζα κάτι με 1€, μου 'μέναν 4. Τώρα που έχω πάλι 5 (αλλά αξίζουν για 10 στην ισοτιμία των αγορών), αυτό που αγοράζω με 2€, στην ουσία κοστίζει 4, άρα αυτό που μου μένει δεν είναι 3€, αλλά 1€.

Τα απλοϊκά είναι για εμάς τους ηλίθιους, που δεν έχουμε κάνει σοβαρό ξέπλυμα και μεγάλη διακίνηση αφάνταστων χρηματικών ποσών και χρηματοοικονομικών προϊόντων. Από τη μεριά μου, εικάζω ότι τα πράγματα δεν είναι απλοϊκά, αλλά αρκούντως απλά. Οι μεγάλες εταιρείες πετρελαιοειδών, ΑΥΤΕΣ ΚΑΙ ΜΟΝΟ ΑΥΤΕΣ, ουσιαστικά γνωρίζουν τα πραγματικά αποθέματα και τις εξελίξεις σε νέα κοιτάσματα. Έχοντας δικό τους το μαχαίρι (πολιτικές ηγεσίες, διεθνείς επιτροπές, ΜΜΕ και βάλε), αλλά προφανώς δική τους και την πίτα (εκμετάλλευση εδαφών και θαλασσών παντού ανά τον κόσμο), στήνουν το δικό τους γεωπολιτικό παιχνίδι με συγκεκριμένη στρατηγική, που φαντάζομαι ότι κρατάει αρκετές δεκαετίες.
Στόχος;; Τι θέλει κάποιος θνητός με πολλά πολλά λεφτά και πολλή πολλή εξουσία;; Φυσικά, ακόμα πιο πολλά λεφτά κι ακόμα πιό πολλή εξουσία!

Πέραν τούτου, στο παγκοσμιοποιημένο σύστημα δοσοληψιών, είναι αυτονόητο ότι οι αλληλεπιδράσεις δε μετρούν τόσο σε επίπεδο απλής νομισματικής ισοτιμίας, όσο σε επίπεδο αντοχής και μελλοντικής ανάπτυξης των τοπικών οικονομιών. Με λίγα λόγια, το κύκνειο άσμα της Αμερικανοκινούμενης και Αμερικανοτροφοδοτούμενης οικονομίας είναι αυτό που ζούμε τώρα. Κι όποιος γνωρίζει, ο κύκνος όταν πεθαίνει, κάνει πολύ μεγάλη φασαρία. Σε αντίθεση με τα μουλάρια (ονόματα δε λέω), που απλώς τεντώνουν τα τέσσερα άκρα τους και ...σκάνε.

Δεν έχω να προσθέσω άλλο με το πτωχό πλην τίμιο άμυαλο μυαλό μου.