Rango. 2011
Έπος! Το ύφος μιας ταινίας κινουμένων σχεδίων ή ψηφιακού animation, που προσωπικά όμοιο δεν είχα ξαναδεί. Προφανώς κι έχω δει καρτούν εκτός Ντίσνεϋ και Πιξαρ, από ιρανικά ασπρόμαυρα μέχρι κουλτουριαρικα "ίντυ". Αλλά αυτό μου είπε αυτή η ταινία ήταν μοναδικό. Νομίζω είναι ο συνδυασμός των υλικών. Και τα πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης, θέασης και κατανόησης. Από τα 10χρονα ως στα 80χρονα έχει να δώσει σε όλους αυτό που μπορούν να δουν. Τον εαυτό τους.
Έξοχη η ιδέα, η σαύρα/χαμαιλέοντας που ζούσε στο Τερραριο, αναπαριστώντας τη ζωή μέσα από θεατρικούς ρόλους, προσποιούμενος τη ζωή, με φίλους ακίνητα παιχνίδια, προβάλλοντας όλο τον κόσμο του στο φαντασιακό.
Όπως συνήθως, ένας "από μηχανής θεός" το στέλνει κάπου, σε κάποια έρημο, να ξεκινήσει την αναζήτηση του. Το ιερό δισκοπότηρο της αυτογνωσίας.
So who are you really? Who am I? I could be anyone!
No man can walk out of his own story!
Η περίτεχνη γλώσσα της σαύρας, το υψηλό επίπεδο σκέψης της σε συνδέουν με την σαιξπηρικη θεατρική εποχή. Είναι μια εκλεπτυσμένη σαύρα, που βρέθηκε σε έναν κόσμο που δεν ανήκει. "Ναι, αλλά είσαι εδώ" του λέει ο αρμαδιλος.
Η πλοκή θυμίζει κυρίως αντισυμβατικό γουέστερν, όπου "οι φτωχοί κι απελπισμένοι άνθρωποι πρέπει να πιστεύουν σε κάτι". Και ο καθείς μπορεί να γίνει σε μια στιγμή είτε ήρωας είτε μοιραίος παίχτης, ανάλογα με το φύσημα του ανέμου.
Αρκεί να το πιστεύει. Ο δυαδικός κόσμος (καλό/κακό) δεν είναι ρεαλιστικός, αλλά βολεύει σα μοντέλο διαπαιδαγώγησης κι ερμηνείας του.
Η μουσική είναι κορυφαία, Hans Zimmer at his best. Από τις φωνές ξεχωρίζει φυσικά ο Τζόνι Ντεπ.
Οι μάχες με το γεράκι, με το φίδι, με την αθάνατη χελώνα, με τον εαυτό, με τον Κλιντ, με τους ξένους, επικές! Κάκτοι, κουκουβάγιες, πουλιά, ερπετά, άμμος ατελείωτη κι ο ήλιος να καίει, να διαλύει και να εξαχνωνει.
Το νερό λείπει, όλοι ψάχνουν να βρουν όχι την ευτυχία στην αφηρημένη της έννοια, αλλά στα βασικά, στα ουσιώδη.
Η αναζήτηση. Ο λαός, ένας ηγέτης, καλός ή κακός. Όλοι στο ρόλο τους. Είπαμε πολυεπίπεδο αριστούργημα, παράξενο στα μάτια πολλών κριτικών. Mainstream κι όμως ρίχνει κριτική ματιά σε όλα. Η ζωή στα πολύ απλά κομμάτια της. Κι όμως τόσο σύνθετα.
Πάμε πάλι στην ενδοσκόπηση. Είμαι, σκέφτομαι, υπάρχω. Καρτέσιος και Heidegger, Hegel και Kant. Μεταφυσική και Υπαρξισμός, αλλά και Utilitarismus των Bentham και Mill.
Θέλει χρόνια και δεκαετίες να διαβάσεις, να καταλάβεις τι είπαν οι άνθρωποι και πως φτάσαμε εδώ.
Ο άνθρωπος ψάχνει να βρει με τη σκέψη, τις συνθήκες εκείνες και τις διαστάσεις των νοητικών λειτουργιών, δηλαδή τα όρια μέσα στα οποία δρα. Είναι εν γνώσει του το πεπερασμένο και το διακριτό σύνορο που κινείται αυτή η σκέψη. Αλλά κάνει παρ'ολα αυτα κάνει προσπάθειες να σπάσει αυτό το στεγανό. Να ταξιδέψει χωρίς να βγει έξω από την ακίνητη πνευματική του κατάσταση, να δει εκεί που δεν υπάρχει φως και να ακουμπήσει , να ψηλαφήσει έστω αυτά που δεν έχουν υπόσταση ούτε ύλη . Να ποσοτικοποιήσει μια οπτασία, τα σύννεφα, το σύμπαν.
Αυτά εξηγεί η ταινία σε λίγα λεπτά. Ο Ρανγκο, αν ήταν άνθρωπος του 2000, θα έπαιρνε ήδη τρεις σακούλες ψυχοφάρμακα και θα είχε τρεις φορές τη βδομάδα ψυχοθεραπεία. Σκέφτεται πολύ, σκέφτεται ποιος ήταν και γιατί, δεν ξέρει αν του αρέσει όπως είναι. Θέλοντας και μη, αλλάζει εκ βάθρων θέσεις/φύσεις/σκέψεις και μπαίνει-ως κλασικός χαμαιλέων-στην αιώνια διαδικασία της προσαρμογής κατά το δαρβινικο μοντέλο.
Έτσι είμαστε όλοι. Έτσι θα έπρεπε να είμαστε. Πολλές φορές σπάμε τα μούτρα μας πάνω στις ίδιες ψευδαισθήσεις που δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι, για να προστατευτούμε από τις σκέψεις που κάνουμε για τον έξω κόσμο. Και είναι τόσο επώδυνο αυτό, που μετά τη μερική αμνησία, θα ξαναφτιάξουμε ίδιες ή παρόμοιες ψευδαισθήσεις, ξανά και ξανά, γιατί ο πόνος φτάνει πιο βαθειά κι από τα πιο μύχια επίπεδα σκέψης μας. Ο Πόνος του Ρανγκο όταν ανακαλύπτει αυτό το βάθος κορυφώνεται στην επιστροφή του, στο ξέπλυμα της ντροπής, στην εξιλέωση και στην αυτοτιμωρία.
Ο μηχανισμός δεν είναι άγνωστος. Πονος στον πόνο, θεωρία της πύλης. Σαν ομοιοπαθητική απάντηση.
Ποιος είναι κάποιος ; Και ποιος το βρίσκει τελικά; Η ερώτηση μάλλον είναι αργά. Δεν έχει στο χρόνο κάποια ανταπόκριση, δεν τίθεται στο κατάλληλο πλαίσιο. Δεν είναι "ποιος είσαι", αλλά "πού και πότε".
Τα γνωστά δηλαδή της κατά Αϊνστάιν και Χώκινγκ θεώρησης της ύπαρξης. Περνάς από το πριν στο πιο μετά και ήσουν/είσαι/ίσως να είσαι/θα είσαι.
Ο Ρανγκο συναντάει και σε κάποιο σημείο αυτό που θα ονομαζες κι ως το ανθρώπινο άβαταρ του, που του λέει γκρόσο μότο : "είσαι το ταξίδι σου, είσαι η αναζήτηση σου, είσαι αυτό που ετάχθης"
Αν ήμουν νιχιλιστής, θα έλεγα "είσαι ο κανείς, είσαι το πουθενά, είσαι το ποτέ"
Αν ήμουν Ρασούλης, θα έλεγα "είσαι ό,τι είσαι και δεν είσαι, κι όχι ό,τι κάνεις και δεν κάνεις".
Είμαι. Για λίγο.
Έπος! Το ύφος μιας ταινίας κινουμένων σχεδίων ή ψηφιακού animation, που προσωπικά όμοιο δεν είχα ξαναδεί. Προφανώς κι έχω δει καρτούν εκτός Ντίσνεϋ και Πιξαρ, από ιρανικά ασπρόμαυρα μέχρι κουλτουριαρικα "ίντυ". Αλλά αυτό μου είπε αυτή η ταινία ήταν μοναδικό. Νομίζω είναι ο συνδυασμός των υλικών. Και τα πολλαπλά επίπεδα ανάγνωσης, θέασης και κατανόησης. Από τα 10χρονα ως στα 80χρονα έχει να δώσει σε όλους αυτό που μπορούν να δουν. Τον εαυτό τους.
Έξοχη η ιδέα, η σαύρα/χαμαιλέοντας που ζούσε στο Τερραριο, αναπαριστώντας τη ζωή μέσα από θεατρικούς ρόλους, προσποιούμενος τη ζωή, με φίλους ακίνητα παιχνίδια, προβάλλοντας όλο τον κόσμο του στο φαντασιακό.
Όπως συνήθως, ένας "από μηχανής θεός" το στέλνει κάπου, σε κάποια έρημο, να ξεκινήσει την αναζήτηση του. Το ιερό δισκοπότηρο της αυτογνωσίας.
So who are you really? Who am I? I could be anyone!
No man can walk out of his own story!
Η περίτεχνη γλώσσα της σαύρας, το υψηλό επίπεδο σκέψης της σε συνδέουν με την σαιξπηρικη θεατρική εποχή. Είναι μια εκλεπτυσμένη σαύρα, που βρέθηκε σε έναν κόσμο που δεν ανήκει. "Ναι, αλλά είσαι εδώ" του λέει ο αρμαδιλος.
Η πλοκή θυμίζει κυρίως αντισυμβατικό γουέστερν, όπου "οι φτωχοί κι απελπισμένοι άνθρωποι πρέπει να πιστεύουν σε κάτι". Και ο καθείς μπορεί να γίνει σε μια στιγμή είτε ήρωας είτε μοιραίος παίχτης, ανάλογα με το φύσημα του ανέμου.
Αρκεί να το πιστεύει. Ο δυαδικός κόσμος (καλό/κακό) δεν είναι ρεαλιστικός, αλλά βολεύει σα μοντέλο διαπαιδαγώγησης κι ερμηνείας του.
Η μουσική είναι κορυφαία, Hans Zimmer at his best. Από τις φωνές ξεχωρίζει φυσικά ο Τζόνι Ντεπ.
Οι μάχες με το γεράκι, με το φίδι, με την αθάνατη χελώνα, με τον εαυτό, με τον Κλιντ, με τους ξένους, επικές! Κάκτοι, κουκουβάγιες, πουλιά, ερπετά, άμμος ατελείωτη κι ο ήλιος να καίει, να διαλύει και να εξαχνωνει.
Το νερό λείπει, όλοι ψάχνουν να βρουν όχι την ευτυχία στην αφηρημένη της έννοια, αλλά στα βασικά, στα ουσιώδη.
Η αναζήτηση. Ο λαός, ένας ηγέτης, καλός ή κακός. Όλοι στο ρόλο τους. Είπαμε πολυεπίπεδο αριστούργημα, παράξενο στα μάτια πολλών κριτικών. Mainstream κι όμως ρίχνει κριτική ματιά σε όλα. Η ζωή στα πολύ απλά κομμάτια της. Κι όμως τόσο σύνθετα.
Πάμε πάλι στην ενδοσκόπηση. Είμαι, σκέφτομαι, υπάρχω. Καρτέσιος και Heidegger, Hegel και Kant. Μεταφυσική και Υπαρξισμός, αλλά και Utilitarismus των Bentham και Mill.
Θέλει χρόνια και δεκαετίες να διαβάσεις, να καταλάβεις τι είπαν οι άνθρωποι και πως φτάσαμε εδώ.
Ο άνθρωπος ψάχνει να βρει με τη σκέψη, τις συνθήκες εκείνες και τις διαστάσεις των νοητικών λειτουργιών, δηλαδή τα όρια μέσα στα οποία δρα. Είναι εν γνώσει του το πεπερασμένο και το διακριτό σύνορο που κινείται αυτή η σκέψη. Αλλά κάνει παρ'ολα αυτα κάνει προσπάθειες να σπάσει αυτό το στεγανό. Να ταξιδέψει χωρίς να βγει έξω από την ακίνητη πνευματική του κατάσταση, να δει εκεί που δεν υπάρχει φως και να ακουμπήσει , να ψηλαφήσει έστω αυτά που δεν έχουν υπόσταση ούτε ύλη . Να ποσοτικοποιήσει μια οπτασία, τα σύννεφα, το σύμπαν.
Αυτά εξηγεί η ταινία σε λίγα λεπτά. Ο Ρανγκο, αν ήταν άνθρωπος του 2000, θα έπαιρνε ήδη τρεις σακούλες ψυχοφάρμακα και θα είχε τρεις φορές τη βδομάδα ψυχοθεραπεία. Σκέφτεται πολύ, σκέφτεται ποιος ήταν και γιατί, δεν ξέρει αν του αρέσει όπως είναι. Θέλοντας και μη, αλλάζει εκ βάθρων θέσεις/φύσεις/σκέψεις και μπαίνει-ως κλασικός χαμαιλέων-στην αιώνια διαδικασία της προσαρμογής κατά το δαρβινικο μοντέλο.
Έτσι είμαστε όλοι. Έτσι θα έπρεπε να είμαστε. Πολλές φορές σπάμε τα μούτρα μας πάνω στις ίδιες ψευδαισθήσεις που δημιουργούμε εμείς οι ίδιοι, για να προστατευτούμε από τις σκέψεις που κάνουμε για τον έξω κόσμο. Και είναι τόσο επώδυνο αυτό, που μετά τη μερική αμνησία, θα ξαναφτιάξουμε ίδιες ή παρόμοιες ψευδαισθήσεις, ξανά και ξανά, γιατί ο πόνος φτάνει πιο βαθειά κι από τα πιο μύχια επίπεδα σκέψης μας. Ο Πόνος του Ρανγκο όταν ανακαλύπτει αυτό το βάθος κορυφώνεται στην επιστροφή του, στο ξέπλυμα της ντροπής, στην εξιλέωση και στην αυτοτιμωρία.
Ο μηχανισμός δεν είναι άγνωστος. Πονος στον πόνο, θεωρία της πύλης. Σαν ομοιοπαθητική απάντηση.
Ποιος είναι κάποιος ; Και ποιος το βρίσκει τελικά; Η ερώτηση μάλλον είναι αργά. Δεν έχει στο χρόνο κάποια ανταπόκριση, δεν τίθεται στο κατάλληλο πλαίσιο. Δεν είναι "ποιος είσαι", αλλά "πού και πότε".
Τα γνωστά δηλαδή της κατά Αϊνστάιν και Χώκινγκ θεώρησης της ύπαρξης. Περνάς από το πριν στο πιο μετά και ήσουν/είσαι/ίσως να είσαι/θα είσαι.
Ο Ρανγκο συναντάει και σε κάποιο σημείο αυτό που θα ονομαζες κι ως το ανθρώπινο άβαταρ του, που του λέει γκρόσο μότο : "είσαι το ταξίδι σου, είσαι η αναζήτηση σου, είσαι αυτό που ετάχθης"
Αν ήμουν νιχιλιστής, θα έλεγα "είσαι ο κανείς, είσαι το πουθενά, είσαι το ποτέ"
Αν ήμουν Ρασούλης, θα έλεγα "είσαι ό,τι είσαι και δεν είσαι, κι όχι ό,τι κάνεις και δεν κάνεις".
Είμαι. Για λίγο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου