Ο κρεοπώλης μου και ο Κρούγκμαν

Αγοράζω από έναν έμπορα κρέατα που φέρνει από τα Βασιλικά. Μια μέρα και ενώ δεν είχαμε πολλά-πολλά, μια καλημέρα δηλαδή και "βάλε 2 κιλά κιμά", μου πετάει στα κουφά: "Αδερφέ, θα μας φάνε τα hedge funds.". "Μπαρδόν;;" ρωτάω εγώ. "Οι κερδοσκόποι" μου λέει "αυτοί που φτιάξαν τις φούσκες στα στεγαστικά". "Πως-πως;;", συνεχίζω εγώ. "Να πάρετε κανα βιβλίο του Κρούγκμαν, να τα μάθετε" καταλήγει και εγώ πληρώνοντας τον κιμά, προβληματισμένος, μπαίνω σε ένα βιβλιοπωλείο και αγοράζω.

Πρώτο λάθος: Ποτέ μην πάτε απευθείας απ'το κρεοπωλείο στο βιβλιοπωλείο. Όχι τουλάχιστον πριν φάτε το κρέας. Δεν πάει βρε αδερφέ. Τα βαριά βιβλία είναι σαν τα πικάντικα φαγητά. Θέλουν χρόνο να τα χωνέψεις, σε ζορίζουν πολύ στη διάρκεια και φυσικά μετά σε τσούζει ο πισινός, σκυλομετανοιώνεις, "τι το 'θελα και το διάβασα και χαλάστηκα;".

Από την άλλη όμως είπα: Να ξέρει ο κρεοπώλης και εγώ να πλανώμαι πλάνην οικτράν; Δε λέει.

Το βιβλίο το 'βγαλα όντως με πολύ κόπο, αλλά κυλούσε ωραία το άτιμο. Είναι μόνον 226 σελίδες, από τις οποίες οι 30 είναι του διευθυντή της σειράς του εκδοτικού οίκου, ενός ... ανεκδιήγητου, που βρήκε χώρο να μιλήσει και χώθηκε σα .... Τέλος πάντων, ο κανονικός συγγραφέας σε ανταμοίβει. Με πολλές παλινδρομήσεις (ειδικά μια παράγραφο πρέπει να τη διάβασα 5 φορές μέχρι να σκαμπάσω τι εννοούσε) βεβαίως βεβαίως. Και να σκεφτείς ότι ο τύπος αναφέρει το έχει γράψει σε απλή μορφή για τον ....απλό (δεν ήθελε να πει καμμιά χειρότερη λέξη) αναγνώστη.

Δε νομίζω ότι υπάρχουν επεξηγηματικά σχόλια για να αιτιολογήσεις και να επιβεβαιώσεις το προαιώνιο ρητό: " Η γνώση είναι δύναμη, αλλά και η άγνοια είναι ευτυχία"

Αρχικά ξεκινάει με τρανταχτά παραδείγματα κρίσεων σε εθνικό επίπεδο. Μεξικό, Ιαπωνία, Αργεντινή, Ινδονησία, όλη τη νοτιοανατολικη Ασία, καθώς και άλλες χώρες της Λατινικής Αμερικής, όπως η Βραζιλία. Οι κερδοσκοπικές πιέσεις, τα πολιτικά ολισθήματα, οι κακοί οικονομικοί σύμβουλοι, καθώς και οι αναποφάσιστοι πάτρονες, παγίδευσαν ή και βούλιαξαν ολόκληρες χώρες. Χώρες με γηγενή πλούτο, φυσικό, αλλά και εργατικό, που θα μπορούσαν να επιβίωναν, θα μπορούσαν να αναπτύσσονταν ομαλά, υπέκυψαν στο νέο οικονομικό σύμπαν της φούσκας.

Διαβάστε για την "παγίδα ρευστότητας" στην Ιαπωνία, πως η "οικογενειακή ευνοιοκρατία" στα τζάκια της Ινδονησίας έδιωξε Δυτικούς επενδυτές, πως η Αργεντινή πνίγηκε στο δημόσιο χρέος, αφού έχασε την μπάλλα με τις νομισματικές ισοτιμίες πέσος-δολαρίων, πως το Μεξικό, λόγω αμερικανοσπουδαγμένων γιάπηδων, πίστεψε στις διακρατικές συμφωνίες, αγνοώντας τη ευμετάβλητη κοινή γνώμη, που ανεβάζει και κατεβάζει κυβερνήσεις.

Κι ενώ πιθανόν την Ταϊλάνδη να τη θυμόμαστε μόνο για τα εξωτικά της μέρη, λίγοι θυμούνται, λέει ο Κρουγκ, ότι το κραχ της ήταν το κλασικό παράδειγμα φαύλου κύκλου χρηματοπιστωτικής κρίσης και ότι το καμπανάκι της Ασίας έπρεπε να το ακούσουν όλοι και ιδιαίτερα οι ΕυρωΑτλαντικές Συμμαχίες. Δηλαδή, η απώλεια εμπιστοσύνης στις αγορές οδήγησε σε μεγάλη πτώση του νομίσματος, αύξηση των επιτοκίων και κάμψη της οικονομίας, που αναγκαστικά φέρνει σοβαρά οικονομικά προβλήματα στα νοικοκυριά, εταιρείες, αλλά και τράπεζες, και αναγκάζει σε περαιτέρω απώλεια ενίσχυσης των αγορών κοκ.

Όταν κάπου στη μέση του βιβλίου πιάνει "στο στόμα του" τα hedge funds, το Soros, το μη-τραπεζικό χρηματοπιστωτικό σύστημα, αρχίζει και γίνεται αισθητή η άποψη ότι το χρήμα δεν είναι απλώς εργαλείο, αλλά αέρινο, αιθέριο. Το χρήμα πλανάται πάνω μας, γύρω μας. Δεν υπάρχει, είναι αόρατο, αλλά και παντοδύναμο, σαν τη ραδιενέργεια, σαν την αιολική ενέργεια. Είναι κάτι νούμερα, κάτι μηδενικά, σε υπολογιστές και βιβλιάρια, που καθορίζουν τα πάντα.

Π.Χ. μετά το κεφάλαιο "Πολιτικός παραλογισμός", έχει ένα άλλο με τον τίτλο "Κυρίαρχοι του Σύμπαντος", εννοώντας φυσικά όλες τις κερδοσκοπικές μεθόδους.

Και εξηγεί: "Τα hedge funds, τα κεφάλαια αντασφάλισης, δεν αντασφαλίζουν. Κάνουν ακριβώς το αντίθετο. Προσπαθούν να αποκομίσουν το μεγαλύτερο όφελος από τις διακυμάνσεις της αγοράς, κυρίως με τη μέθοδο της ακάλυπτης πώλησης". Το τι είναι η ακάλυπτη πώληση χρεογράφων, ειδικά εγώ για να το πω με δικά μου λόγια, μάλλον θα μας πιάσει το πρωϊ, οπότε ψάξτε-βρείτε όσοι ενδιαφέρεστε. Οι υπόλοιποι άστα-χ....α.

Πάντως μετά μιλάει για το διαβόητο Quantum Fund του Soros, πολλά από τα "παιχνίδια" του εναντίον θεσμών και κρατών (π.χ. η "επίθεσή" του εναντίον του Χονγκ-Κονγκ το 1992), αλλά και για τη φύση ιδρυμάτων, όπως η Lehman Bros και άλλους εκπροσώπους του σκιώδους τραπεζικού συστήματος.

Εκεί που όμως πραγματικά απογειώνεται η σκέψη, η προβλεπτική του ικανότητα, η, για πολλούς, "μετα-Χριστο-προφητική" του αποδεικτική αξία, είναι όταν τα συγκεντρώνει όλα αυτά τα προηγούμενα παραδείγματα και τα προσαρμόζει στο σήμερα, στην τωρινή κρίση, των ΗΠΑ, της Ευρώπης.

Μιλάει για τη φύση του κτήνους, για τις φούσκες του Γκρίνσπαν, τη μία του χρηματιστηρίου, αλλά κυρίως αυτή του Στεγαστικού, που αγγίζει πάντα περισσότερο κόσμο. Αναλύει τι έγινε με τα επισφαλή αυτά στεγαστικά δάνεια, με τη διαφορά δεικτών τιμών-ενοικίων και δεικτών τιμών-κερδών, με την τρομακτική αύξηση της ανεργίας, με τη δυσκολία απόδοσης αποπληθωριστικών μέτρων, την έλλειψη δυνατότητας υποτίμησης νομισμάτων, όπως το ευρώ, με τη Ρωσία, να ανεβάζει τις ταχύτητες ανάπτυξης, όχι εντελώς με προβλέψιμο ή δόκιμο τρόπο.

Και φυσικά, όπως σε όλους, στο στόχαστρο είναι οι τράπεζες. Βέβαια για το συγγραφέα, αιτία ήταν πρωταρχικά η έλλειψη ελέγχου και περιοριστικών εργαλείων στις ΜΗ-τράπεζες. Αυτούς τους οργανισμούς δηλαδή, που κάνουν τη δουλειά μιας τράπεζας (κατάθεση, επένδυση, χορήγηση δανείων, απόδοση τόκων), αλλά που δεν υπεισέρχονται στις συμφωνίες ελέγχου π.χ. των αποθεματικών τους ή των διαφανών δοσοληψιών ειδικά όσον αφορά τα επιτόκια των βραχυπρόθεσμων χρεογράφων του αμερικανικού Δημοσίου. Τρέχα-γύρευε. Πάντως αποδίδει σημαντικό ρόλο σ'αυτές τις αβλεψίες για το πως οδηγηθήκαμε (κακά τα ψέμματα, όλοι μαζί, στο ίδιο καζάνι) στην ύφεση, στην κρίση, στην πτώχευση.

Όποιος το διαβάσει υποσυνείδητα θα κάνει συνεχώς συνειρμούς με τα δικά μας, τη δική μας πραγματικότητα, τη δική μας φούσκα, τη δική μας χρεωκοπία. Θα βγάλει χρήσιμα συμπεράσματα όχι τόσο για το ΠΩΣ έγινε, αλλά για το γιατί. Θα μου πεις, καλά αυτό είναι εύκολο, κι εγώ το ξέρω. ΓΙΑΤΙ ΕΙΜΑΣΤΕ ΓΙΑ ΣΚΟΤΩΜΑ, ΜΑΛ.....ΕΣ ΤΟΥ ΚΕΡΑΤΑ!

Ναι αλλά ο άλλος στο λέει επιστημονικά, όμορφα, περίπλοκα. Σου βάζει όρους όπως ανατιμητικές θέσεις δανεισμένων τίτλων, συρρίκνωση της καταναλωτικής πίστης, κλίμακα χρηματοπιστωτικού χάους και εσύ λες: Μπα δε λέει για μένα, ο δίπλα την έκανε την πατάτα.

Όχι δικέ μου, εμείς την κάναμε, με χιλιάδες τρόπους. Δάνεια, υπερχρέωση, πιστωτικές κάρτες, υπεραγορές, έλλειψη πρωτοβουλιών στην επιχείρηση, παγιωμένες και ξεπερασμένες θέσεις στην πολιτική, εκεί που χρειάζεται ευελιξία και προσαρμοστικότητα, αρτηριοσκληρυντικά μυαλά παντού και ένα γιγάντιο βόλεμα σε κοινωνικοοικονομικούς κλάδους, που αλλού τους έχουν κάνει ήδη μνημόσυνα.

Αυτά. Διαβάστε πάντως. Κρούγκμαν και ξερό ψωμί. Εγώ σας τα 'λεγα, λέει. Εσείς ...την παίζατε .....την τρομπέτα. Τώρα η μπάντα σχόλασε. Ώρα για συμμάζεμα.

Καληνύχτα σας. κύριοι. ΕΠΤΩΧΕΥΣΑΜΕΝ......ΞΑΝΑ!!